حضرت علی(ع) اولین بنیان‌گذار تقریب و منادی انسجام امت اسلامی

به گزارش ایکنا، نشست «مبانی وحدت اسلامی از منظر قرآن کریم» 12 مهر در جامعه المصطفی العالمیه برگزار شد.

در ابتدای این نشست حجت‌الاسلام و المسلمین جواد رقوی؛ معاون پژوهش جامعه المصطفی در خراسان سخنرانی کرد که گزیده سخنان وی را در ادامه می‌خوانید؛

ما باید ببینیم از منظر قرآن و روایات وحدت امر اصیل ذاتی است یا امری عرضی که باید مواقع خاص دنبال آن باشیم؛ چون از بزرگان از جمله آیت‌الله بهجت نقل شده است که ما عقلا و شرعا موظف به وحدت هستیم این یعنی وحدت امر عارضی و ثانوی نیست.

مطلب دیگر این است این وحدت بر محور چه چیزی باید باشد؟ این هم سوال مهمی است. امروز اندیشمندان زندگی مسالمت‌آمیز و تحمل‌پذیری را مطرح می‌کنند ولی در اینکه محور وحدت چه چیزی می‌تواند باشد اختلاف نظر دارند و امور مختلفی برای وحدت جامعه مطرح می‌شود و برخی نژاد را مورد تاکید قرار دادند، برخی زبان را و حتی برخی سراغ فرهنگ رفتند. حتی کسانی هستند که پول را به عنوان ملاک وحدت یک جمع بیان کردند که باید درباره آن بررسی شود اما واقعیت این است همه این امور انتزاعی هستند.

هویت دینی؛ ملاک وحدت مسلمین

امروز روشن شده ما چیزی به اسم نژاد و قومیت محض نداریم. افراد از قومیت برخوردار هستند ولی قومیت ترکیبی است. هیچ‌کس از نژاد واحد برخوردار نیست و اجدادمان خصوصیات متنوعی را به ما منتقل کردند لذا هویت و نژاد امر حقیقی نیست.

پرسش این است که چه چیزی می‌تواند به عنوان ملاک وحدت حقیقی مورد توجه قرار گیرد؟ به استناد قرآن کریم هویت دینی می‌تواند ملاک وحدت باشد منتهی هویت دینی باید شناخته شود و مولفه‌های هویت دینی مورد بررسی قرار بگیرد. توحید و تقوا به استناد آیات قرآن می‌تواند به عنوان دو مولفه مهم هویت دینی مورد توجه قرار گیرد. توحید ناظر به بعد نظری هویت دینی و تقوا ناظر به بعد عملی هویت دینی می‌تواند در بازشناسی هویت دینی مورد بررسی قرار گیرد.

در ادامه این نشست مولوی احمد صارمی؛ مدیر مدرسه حج اهل سنت خراسان رضوی سخنرانی کرد که گزیده آن را در ادامه می‌خوانید؛

وحدت اسلامی فراهم‌کننده قدرت حقیقی است که می‌تواند بعد از خداوند سبحان تکیه‌گاه استواری برای مسلمانان در رویارویی با فرهنگ‌ها و تمدن‌ها باشد. وحدت اسلامی نه یک رویا و نه یک خیال بلکه باور و اعتقادی راسخ و ریشه‌گرفته از آموزه‌ها و نصوص قرآنی و روایی ما است. علما و اندیشمندان اسلامی باید این درس شیرین و لذت‌بخش را بیاموزند و به آن عمل کنند و بین جامعه اسلامی ترویج دهند.

وحدت اسلامی یکی از آرزوهای شیرین و دیرین امت اسلامی است و هیچ مسلمان دلسوزی نیست که شکوفایی دوباره تمدن اسلامی و وجد و عظمت اسلام را نخواهد و این مهم به وسیله وحدت، همبستگی و انسجام همه نیروها و مذاهب اسلامی در سایه عمل به قرآن و بازگشت به قرآن و سیره عملی رسول اکرم(ص) و همچنین اهل بیت(ع) امکان‌پذیر است.

مقصود از وحدت چیست؟

مقصود از وحدت اسلامی این است که پیروان هر یک از مذاهب گوناگون اسلامی در عین حال که عقاید و احکام خاص آن مذهب را برای خودشان حفظ می‌کنند و به آنها پایبند هستند در رقابت اجتماعی و سیاسی و اقتصادی و فرهنگی خود با مسلمین دیگر همسو و تابع مصالح عالیه اسلام و امت اسلامی باشند. وحدت اسلامی حول محور دین و مشترکات اسلام می‌تواند عامل موثری در پیشرفت مادی و معنوی مسلمانان باشد.

سخن ما از وحدت اسلام است؛ وحدتی که در قرآن بیان شده است، وحدتی که اگر از بین امت اسلامی رخت برنمی‌بست اسلام معنویت راستین خود را از دست نمی‌داد، جهان اسلام اینچنین تجزیه نمی‌شد، ظلم و فساد و تباهی اینچنین جانشین فضیلت و راستی و معنویت و ارزش‌های واقعی اسلام نمی‌شد. استعمار نمی‌توانست به نفع خودش بهره‌برداری کند و افکار پلید خودش را بر امت اسلامی تحمیل کند. امروز در کشور اسلامی ما که خون صدها هزار شهید ریخته شده شعار زن زندگی آزادی سر می‌دهند. ریشه این مسئله چیست؟ علتش این است که رذائل اخلاقی جانشین فضیلت‌ها شده است.

امروز دشمنان افکار خود را بر ما تحمیل کردند و اسلام را از پیشرفت واقعی خود بازداشتند. اگر مسلمانان به وحدت رو می‌آوردند اینچنین فرهنگ مبتذل دیگران آنها را متاثر نمی‌کرد و حال مسلمانان امروز اینچنین نبود. پس عامل تشتت و بدبختی، تفرقه است باید تفرقه را کنار گذاشت همچنان که قرآن دستور داده باید به وحدت روی بیاوریم و همه ما یک هدف را دنبال کنیم. باید بدبینی و سوء ظن را کنار بگذاریم، باید دشمنی‌ها را از بین ببریم. مگر همه ما مسلمانان معتقد به خدای واحد نیستیم؟ مگر دین همه ما اسلام نیست؟ مگر قرآن کتاب آسمانی و کعبه قبلگاه همه ما نیست؟ مگر ادای زکات و گذراندن مناسک حج برای همه ما مسلمان‌ها از جمله واجبات نیست؟ مگر در نظر ما حلال خدا حلال نیست و آنچه خدا حرام کرده است حرام نیست؟ مگر ما به کیفر و پاداش روز رستاخیز شک داریم؟

حضرت علی(ع) خلیفه دوم را از شرکت در جنگ نهی کرد تا وحدت اسلامی با بقای خلیفه ثابت بماند. همچنین دیگران را از کارهای تفرقه‌انگیز که نشانه تعصبات جاهلانه و خودبرتربینی است به شدت منع می‌کرد و این فضیلت بزرگ برای حضرت علی(ع) است که اولین بنیان‌گذار تقریب و منادی انسجام امت اسلامی است.